Twintig stappen naar gezonde zorg in 2020
Om tweedeling in de zorg te voorkomen, moeten de aanbieders en verzekeraars van zorg, ook of misschien wel juist bij een verdere realisatie van marktwerking, hun publieke rol beter oppakken. De patiënt kan daarbij niet achteroverleunen als consument van zorg maar neemt zelf zoveel mogelijk de verantwoordelijkheid en de regie. De overheid moet eenduidige kwaliteitsnormen vaststellen en de langdurige zorg onderbrengen bij WMO en Zorgverzekering.De economische crisis en de lagere economische groei dwingen tot extra kostenbewustzijn en bezuinigen. Maar dat kan niet zonder een heldere visie van de overheid. De verschuiving van zorg en ziekte naar gedrag en gezondheid (van zz naar gg) kan hiermee worden versneld.
De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) beschrijft in het advies ‘Perspectief op gezondheid 20/20’ twintig aanbevelingen voor het ‘spoorboekje’ naar een gezonde zorgsector. De nadruk ligt daarbij op kwaliteit, preventie en toegankelijkheid. Dit vraagt ingrijpende inspanningen van alle betrokkenen, maar geen stelselherziening, en bestrijkt minimaal twee kabinetsperioden.
De burger wordt, meer dan nu, aangespoord om te breken met ongezond gedrag. Dit is de taak van de zorgprofessional. De burger is zelf eerstverantwoordelijke. De zorgverlener spreekt hem daar op aan en biedt ondersteuning; de verzekeraar coacht met informatie en financiële prikkels. Leefstijlbeinvloeding levert op korte termijn individuele en collectieve gezondheidswinst op met directe kostenvoordelen in de zorg en een hogere participatie op de arbeidsmarkt. Eerste prioriteit daarbij is volgens de RVZ om het aantal rokers in Nederland met één vijfde terug te dringen tot het gemiddelde in de OESO.
Aanbieders van zorg behoren niet langer uitsluitend te worden beloond voor het aantal verrichtingen maar ook op basis van bereikte resultaten: gezondheidswinst en participatie. Het voorkomen van ziekte (en uitval) is minstens zo belangrijk als het behandelen ervan. Optimale zorg wordt gerealiseerd in netwerken van aanbieders. Dit geldt zowel voor laagdrempelige en brede eerstelijns zorg als voor specialistische ziekenhuiszorg.
Zorgverzekeraars moeten hun publieke taak sterker oppakken. Zij zijn medeverantwoordelijk voor de toegankelijkheid, de kwaliteit en de betaalbaarheid van de zorg. Niet alleen behandelingen moeten vergoed worden maar ook inspanningen om behandelingen uit te stellen of zelfs te voorkomen. Zij moeten veel meer investeren in zorginkoop en hun kennis over de klant, de markt en doelmatige bedrijfsvoering benutten.
De overheid is verantwoordelijk voor de randvoorwaarden; dit staat niet langer een passieve houding toe. Een gezamenlijke koersverandering slaagt alleen met het kabinet als initiator. Een heldere visie is noodzakelijk, op basis waarvan alle betrokkenen kunnen handelen. Op enkele uitzonderingen na, zoals bij de Spoedeisende hulp, dient de gereguleerde marktwerking worden voortgezet.
De RVZ beveelt de overheid aan te sturen op basis van uitkomstindicatoren in plaats van procesindicatoren en aan de hand van een eindige lijst van kwaliteitskenmerken die door één onafhankelijk Kwaliteitsinstituut worden beheerd.
Het advies Perspectief op gezondheid 20/20 is mede gebaseerd op een uitgebreide consultatieronde in de vorm van een debatreeks met alle betrokken partijen op basis van de discussienota Zorg voor je gezondheid die de RVZ in maart jl heeft uitgebracht.
Bron: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg
